افتخارات جهانی ایران در اهدای خون داوطلبانه و مجانی
به گزارش ساماس، نهم مرداد بعنوان «روز ملی اهدای خون» در نظر گرفته شده است، اهمیت آن به این علت است که ذخایر خونی و فرآورده های آن جزو منابع استراتژیک و حیاتی کشور به حساب می آید و اهدای داوطلبانه آن به تأمین نیازهای کشور بخصوص در مقاطع بحرانی کمک شایانی می کند. در همین راستا ایران بعنوان تنها کشور اسلامی عضو بانک بین المللی خون های نادر نه تنها با اهدای خون کاملا داوطلبانه توانسته تمام نیاز کشور را تأمین کند، بلکه با فرهنگ غنی ملت ایثارگر کشورمان و مدیریت مسؤلان، دارای ذخایر شش ماهه برای کنترل بحران ها هستیم.
به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، در مرداد سال ۱۳۵۳ شمسی سازمان «انتقال خون ایران» با هدف سامان بخشیدن به وضع آشفته خون رسانی و به منظور ترویج فرهنگ اهداء، تهیه و تأمین خون و فرآورده های سالم، مطمئن و مجانی برای رفع نیاز بیماران نیازمند، بخصوص مبتلایان به تالاسمی، هموفیلی و لوسمی به وجود آمد، در همین راستا سالروز تأسیس این سازمان در نهم مرداد ماه بعنوان «روز ملی اهدای خون» نام گذاری شده است.
تضمین سلامتی با اهدای خون
بر مبنای گفته کارشناسان، هر فرد بالغ (بین ۱۷ تا ۶۵ سال) با وزن متوسط پنجاه کیلوگرم، حدود پنج ونیم تا شش لیتر خون دارد و با اهدای ۲۵۰ سی سی تا ۴۵۰ سی سی از خون خود، نه تنها سلامتی خویش را به مخاطره نمی اندازد، بلکه ضمن کمک به سلامتی خود، نجات بخش زندگی دیگری هم خواهد شد. اهدای خون همینطور می تواند در کشف بیماری های نهفته در اهداءکنندگان خون کاملا مؤثر باشد. هر فرد سالم می تواند در هر سال تا چهار بار با فاصله هشت هفته (دو ماه) خون اهدا کند. مهم ترین هدف انتقال خون در ایران تأمین خون و فرآورده های سالم آن با بهترین کیفیت استاندارد مطابق با موازین تعیین شده بین المللی برای بیماران و نیازمندان و همینطور ترویج طب انتقال خون است.
انتقال خون در پزشکی جنبه حیاتی دارد و در موارد خاص توسط پزشک معالج تجویز می شود. خون به اجزاء متفاوتی قابل تجزیه است که امکان دارد به تنهایی یا به صورت کامل در شرایط مختلفی به بیماران تزریق شود. اجزاء خون به صورت عمده عبارتند از گلبول های قرمز(برای کم خونی ها یا خونریزی ها)، پلاکت ها(برای بیماری های خونریزی دهنده، هنگامی که شمارش پلاکتی کاسته شده است) و پلاسما(برای تأمین پروتئین های خون به کار می رود).
سازمان انتقال خون ایران کلیه اهداءکنندگان را مورد بررسی قرار می دهد تا ایمنی اهداءکنندگان و دریافت کنندگان تأمین شود. ازاین رو تمامی خون های اهداءشده در لابراتوار های سازمان برای اطمینان از سلامت، تحت آزمایشات ایدز(HIV)، هپاتیتB، هپاتیتC، سیفلیس و گروه بندی خون قرار می گیرند.
شرایط اهدای خون
برخی شرایط اهداء خون عبارتند از:
۱- حداقل سن ۱۷ سال و حداکثر سن ۶۵ سال
۲- حداقل وزن ۵۰ کیلوگرم
۳- فواصل اهداء خون هر ۸ هفته یک مرتبه است ؛ مشروط بر اینکه تعداد دفعات اهداء در طول یک سال از ۴ بار تجاوز نکند.
۴- عدم کم خونی که با انجام آزمایش مشخص می شود.
در صورت وجود سابقه موارد زیر در فرد اهداءکننده، حتما پزشک انتقال خون باید در جریان امر قرار بگیرد:
۱- مصرف برخی داروها
۲- آلرژی های مهم مانند آسم، تب یونجه و غیره
۳- فشارخون بالا
۴- دیابت
۵- بیماری های قلبی، ریوی، کلیوی و کبدی
۶- سابقه تزریق خون و فرآورده های آن
۷- خالکوبی و حجامت
۸- سابقه اعتیاد به مواد مخدر تزریقی
۹- سابقه صرع یا تشنج
۱۰- سابقه تماس جنسی مشکوک
۱۱- سابقه جراحی در شش ماه اخیر
۱۲- دوران حاملگی و شیردهی
مصرف کنندگان اصلی خون و فرآورده های آن در ایران
۱- بیماران تالاسمی
۲- بیماران مبتلا به انواع هموفیلی
۳- بیماران دیالیزی
۴- بیماران نیازمند به جراحی های بزرگ (قلب، کلیه، مغز استخوان و زنان)
۵- مبتلایان به بیماری های خونریزی دهنده
۶- نوزادان مبتلا به زردی ناشی از ناسازگاری خون مادر و جنین
۷- پیوند اعضاء
۸- سوختگی های شدید
۹- کم خونی های مزمن
۱۰- انواع سرطان، بخصوص در مرحله شیمی درمانی
ایران اولین کشور منطقه با اهدای خون داوطلبانه
گزارش عملکرد سازمان انتقال خون ایران در زمینه ملی، منطقه ای و بین المللی نشان می دهد، سازمان جهانی بهداشت «WHO» ایران را بعنوان یک الگوی موفق مدیریت ملی انتقال خون در دنیا می شناسد و اعلام می کند: «اهدای خون در ایران با بیشترین میزان مشارکت به صورت کاملا مجانی در حال انجام می باشد و مشوق های داوطلبانه و مالی هم در آن لحاظ نمی شود.»
بنا بر اعلام این سازمان، ایران در شاخصهای اهدای خون با اروپا و آمریکا رقابت می کند و حتی در بعضی موارد از آنها پیشی گرفته است. آنها از وزرای بهداشت کشورها خواسته اند تاسیس یک سازمان انتقال خون ملی بر پایه اهداءکنندگان داوطلب را در برنامه نظام سلامت خود قرار دهند؛ در حالیکه این الگو سال هاست در ایران پیاده سازی و اجرا شده و حتی چندین کشور تابحال برای تشکیل انتقال خون ملی خواهان استفاده از الگوی انتقال خون ایران بوده اند، بر این اساس «مصطفی جمالی» رئیس سازمان انتقال خون ایران هم از مرجع بودن کشور در حوزه آموزش و پژوهش شرق مدیترانه خبر می دهد.
شاخص اهدای خون در کشور ۲۶ نفر به ازای هر هزار نفر است که ایران را در کنار کشورهای برخوردار و توسعه یافته قرار می دهد. بر اساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، شاخص اهدای خون به ازای هر یک هزار نفر جمعیت در کشورهای دارای درآمد متوسط به بالا ۱۶ و در کشورهای دارای درآمد بالا ۳۱ است.
در همین راستا «عبادالله سالک مقدم» معاون فنی و تکنولوژی های جدید سازمان انتقال خون در رابطه با این شاخصها گفته است: «شاخص مشارکت اهداءکنندگان خون مستمر در کشور ۸۷ درصد است، یعنی افرادی که اهداءکنندگان باسابقه هستند یا سابقه دوبار اهدای خون در سال را دارند، این افراد آگاهانه اهدای خون می کنند و بر این اساس سبک زندگی سالم دارند و خودمراقبتی های لازم را انجام می دهند.»
وی با بیان اینکه ایران اولین کشور در حوزه جغرافیایی مدیترانه شرقی است که اهدای خون ۱۰۰ درصد داوطلبانه دارد، افزود: «از سال ۲۰۰۷ میلادی اهدای خون کاملا داوطلبانه را که در حد کشورهای با درآمد بالا قرار می گیرد، کسب کردیم و این در شرایطی است که حالا ۹۸ درصد خون کامل هم در کشورمان به فرآورده های خونی تبدیل می شوند که از این نظر هم ایران در سطح کشورهای مطرح قرار دارد. همینطور دستیابی به شاخص سلامت خون در ایران که در حد کشورهای پیشرفته ی دنیاست، از دیگر دستاوردهای سازمان انتقال خون به حساب می آید.»
به قول این مسئول، افزایش تولید خون کم لوکوسیت و رسیدن این میزان به ۱۰۰ درصد هم، در دستور کار است و تحقق آن یک دستاورد مهم دیگر به حساب می آید.
افتخارات ایران در زمینه اهدای خون
۱) سال ۱۴۰۱ میزان تأمین نیاز خونی کشور از ۸۵ درصد در سالهای گذشته به ۱۰۰ درصد ارتقاء یافت.
۲) ۷۰ کشور به اهداءکنندگان خون هدیه یا پول می دهند اما ایران نخستین کشور در منطقه مدیترانه شرقی است که از سال ۲۰۰۷ تابحال ۱۰۰ درصد از اهدای خون داوطلبانه برخوردار بوده است.
۳) ۹.۹ میلیون واحد خون در کشورهای منطقه مدیترانه شرقی اهداء می شود و بیشتر از ۲ میلیون واحد از مجموع این عدد به ایران متعلق می باشد.
۴) ۲.۳ میلیون واحد خون سال گذشته(۱۴۰۲) در ایران اهداء شد. این عدد سال قبل در ایتالیا ۳ میلیون واحد، در فرانسه ۲.۸ میلیون واحد، در آلمان ۲.۴ میلیون واحد و در انگلیس ۱.۷ میلیون واحد بوده است.
۵) ۱۱۸.۵ میلیون واحد خون سالانه در جهان اهداء می شود که ۴۰ درصد در کشورهای با درآمد بالاست و ایران هم در این لیست قرار دارد.
۶) ۲۳ کشور عضو بانک بین المللی خون های نادر هستند و ایران تنها کشور اسلامی عضو این بانک است که تکنولوژی و دانش تشخیص و ذخیره سازی این خون ها را دارد.
جایگاه تراز بین الملی ایران در خدمات بهداشت و درمان
«ناصر کنعانی» سخنگوی وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم آذرماه سال قبل(۱۴۰۲)، اهدای خون صد درصد داوطلبانه در ایران را، نشانه ی بخشندگی مردم در موضوعات انسانی دانست و اظهار نمود: «این خصوصیت مردم ما شهرت جهانی دارد و با اتباع بیگانه که برخورد دارم، از میهمان نوازی ایرانیان هم به نیکی یاد می کنند، جامعه پزشکی و پرستاری ما در امر عرضه خدمات انسان دوستانه به بیماران و مراجعان، سرآمد هستند و جمهوری اسلامی ایران در امر خدمات پزشکی در زمینه بین الملل هم جزو کشورهای شاخص، اثرگذار و موفق به حساب می آید.»
وی در مورد شاخصهای سرآمد و حضور مؤثر ایران در اشاعه علم و فرهنگ اهدای خون و انتقال خون در کشورهای منطقه و نقش آن در دیپلماسی سلامت، اضافه کرد: «خدمات بهداشت و درمان خصوصاً موفقیت های علمی و بین المللی سازمان انتقال خون، جایگاه و تراز ایران را در زمینه بین المللی ارتقا می بخشد. تجارب ما هم بعنوان یک کشور موفق در اختیار کشورهای دنیا قرار می گیرد. این ها از شاخصهای موفق کشور ما در خدمات بهداشت و درمان است و یکی از شاخصهای مهم رضایت مندی مردم است.»
سخنگوی وزارت امور خارجه در دولت سیزدهم، حضور متخصصان بهداشت و درمان و جامعه پزشکی در نشست های بین المللی را محل توجه و اثرگذار دانست و اظهار داشت: «مقالات علمی و گزارش هایی که متخصصان ایران در این محافل مطرح می کنند، در توسعه علم در جامعه بشری مؤثر است و ما در بحث بهداشت و درمان در حوزه های ملی، منطقه ای و جهانی اثرگذار بوده و نقش خوبی داشته ایم.»
توسعه در ذخیره فرآورده های خونی و پیشگیری از بحران
«مصطفی جمالی» مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران روز سه شنبه ۲۹ خرداد ۱۴۰۳ در نشست خبری که در سالن کنفرانس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی برگزار شد، اظهار داشت: «سال گذشته(۱۴۰۲) حدود ۲ میلیون و ۳۲۸ هزار واحد خون اهداء شد و تمامی درخواست های بیمارستانی تأمین شد، به نحوی که تمامی این موفقیت ها را مرهون و مدیون ایثار و از خودگذشتگی اهداءکنندگان خون در کشور هستیم.»
وی با عنوان این مطلب که سازمان انتقال خون ایران واجد بالاترین شاخصهای جهانی اهدای خون است، اضافه کرد: «در خیلی از شاخص ها، کشور برتر منطقه هستیم و هم از پیشگامان اهدای صد درصد داوطلبانه در دنیا به شمار می رویم. میزان ذخایر خون در کشور به صورت میانگین به ۸ روز رسیده و گاهی اوقات این میزان به ۱۵ روز می رسد، در حالیکه میزان ذخیره خون حدود ۴.۵ روز بود.»
مدیرعامل سازمان انتقال خون ایران در ادامه با بیان اینکه استفاده از کیسه های خون فیلتردار از دیگر اقدامات انجام شده به حساب می آید، اظهار داشت: «سال گذشته(۱۴۰۲)، میزان استفاده از کیسه خون های فیلتردار به ۷۰ درصد رسید؛ در حالیکه این میزان حدود ۲۵ درصد بود. در نظر داریم میزان کیسه های خون فیلتردار را امسال به ۸۰ درصد افزایش دهیم. همینطور در نظر داریم میزان کیسه های خون فیلتردار را ظرف یک برنامه ی دو ساله به ۱۰۰ برسانیم. افزایش کیسه های خون فیلتردار از میزان مرگ ومیر در جراحی های سنگین جلوگیری می کند.»
مصطفی جمالی با بیان اینکه بحث خون یک مبحث پدافند غیرعامل به حساب می آید، افزود: «ذخایر خون، یک مبحث استراتژیک است و بنابراین حائز اهمیت قلمداد می شود. هنگامی که مسئولیت سازمان انتقال خون را بر عهده گرفتم، میزان ذخیره کیسه های خون حدود ۳ هفته بود اما میزان ذخایر فعلی کیسه های خون شش ماه است.»
جمالی با بیان اینکه ساخت مراکز فرآوری خون در دستور کار قرار دارد، تصریح کرد: «به دلیل اینکه نسبت به ذخایر خون اطمینان خاطر داشته باشیم، ایجاد مراکز فرآوری خون را در دستور کار قرار داده ایم. یک مرکز فرآوری در شهر پرند درحال راه اندازی است و هدف از ایجاد مرکز فرآوری خون، پیشگیری از ایجاد شرایط بحرانی است.»
وی ضمن اشاره به لزوم بهره مندی از پلاسمای خون، اظهار داشت: «میزان بهره مندی از پلاسمای خون را در سال گذشته(۱۴۰۲) به ۲۶۲ هزار لیتر رساندیم؛ در حالیکه این میزان معادل ۱۸۰ هزار لیتر بود. در نظر داریم این میزان را در سال جاری(۱۴۰۳) به ۳۵۰ هزار لیتر برسانیم. بهره مندی از پلاسمای خون حائز اهمیت است؛ چون که به دارو تبدیل می شود.»
بر اساس مطالب فوق، تأمین خون و فرآورده های موردنیاز آن در کشور، دارای اهمیت حیاتی می باشد که برای این امر باید فرهنگ اهدای داوطلبانه ی خون در کشور تقویت و بستر آن برای مردم تسهیل شود تا در مناسبت های ملی و مذهبی بتوانیم از این سنت حسنه استفاده نماییم، تا علاوه بر تأمین روزانه ی نیازهای بیمارستان ها و درمانگاه ها، بتوانیم ذخایر قابل توجهی را برای مقاطع بحرانی احتمالی در اختیار داشته باشیم.
منبع: ساماس
این مطلب را می پسندید؟
(1)
(0)
تازه ترین مطالب مرتبط
نظرات بینندگان در مورد این مطلب